Geniş bir altsınıf olan Helminthomorpha, vücutları uzun ve silindir biçimli kırkayakları kapsar. Julida takımında Julus terrestris (bazen lulus terrestris olarak yazılır) gibi bahçelerde sık rastlanan kırkayak türleri yer alır. Spirostreptida takımı büyük ölçüde tropik bölgelere dağılmıştır ve en iri kırkayakları içerir. Chordeumida (bazı kaynaklarda Craspedosomatida) takımının üyelerinde vücudun son halkasında bulunan konik yapıdan (meme) çıkan ipek salgısı, yumurta kozalarının örülmesinde kullanılır. Kırkayaklar; omurgasız hayvanlar grubundan olan ve eklem bacaklılar sınıfı içinde yer alınır. Kırkayaklar farklı boylarda olup uzunlukları genellikle 4 mm ile 5 cm uzunluğunda değişir. Kırkayaklar beslenme konusunda hem otçul olanları var hem de etçil olanları mevcuttur. Ama genel olarak organik besin kullanırlar. Kırkayaklar bitkilerin taze aksanlarını yiyenleri olduğu gibi bitkilerin çürümüş kısmında yaşayanları da vardır. Kırk ayaklar genel olarak kahverengi ve siyah renklerde görülürler. Kırk ayakların vücudu bir çok bölmeden oluşur. Bir kırkayak üzerinde boyutuna bağlı olarak ayak sayısı artar. Ergin bir kırk ayakta yaklaşık 150 -200’ yakın ayak bulunur. Kırkayaklar yaşam alanı olarak genelde nemli rutubetli yerleri seçerler. Çünkü kırkayak burada çürüyen organik besinleri daha kolay tüketir. Kırk ayaklar evlerin bodrumunda, çatısında, evlerin içinde, çayır, çimen, ormanlardaki yaprakların altında, yani akla gelen her yerde bulmak mümkündür. Kırkayak ile mücadelede mutlaka görüldüğü yerler tespit edilip ilaçlama firmasına bildirilmeli kırk ayak için hazırlan özel ilaçlar ile bu sorun yok edilir. Bu haşereler insanı sokabildikleri gibi zehirleyebilirler.
Kırkayak Böceği Hakkında Sık Sorulan Sorular
1- Kırkayak dış ortamda nerelerde sık görülür?
Kırkayak, karasal iklim hayvanıdır. Nemli olan, yaprak altı, ağaç kabuğu altı, taş altı gibi yerlerde yaşar. Toprak altına, ağaç kovuğuna yuva yapar ve yaşar. Doğal afet ve su baskınları ile yuvası bozulursa ev içine, açık kapı ve pencereden gelebilir.
2- Kırkayak evlerde nerde bulunur?
Kırkayak, yiyecek bulmak veya saklanmak amacı ile ev içine gelir. Nemli yer seven kırkayak, iç alanlarda bodrum, çatı, depo gibi yerlerde yuva yapar. İç alanlarda çatlak, yarık, kırık harap bölgelerde gezerek yumurta bırakır.
3- Kırkayak insanı ısırır mı?
Kırkayak, insanı ısırıp zehirleyebilir, derisi yumuşaktır. Derisine dokunulduğunda, antibiyotik etki yapar, deride kaşınma, yanma, kabarma ve tahriş görülebilir. Kırkayak ısırmalarına karşı dikkatli olmak gerekir.
4- Kırkayak ısırması sonucu insanda neler olur?
Kırkayak ısırmaları tehlikeli olabilir, ısırma sonucu insan derisinde kabarma, tahriş, kabarma, kızarma, kaşınma görülür. Kırkayağın yumuşak derisi dokunulduğunda deride tahrişe neden olabilir, antibiyotik etkilidir.
5- Kırkayak ısırması sonrası doktora gerek var mı?
Kırkayak, ağzında zehir bulunduran bir haşeredir, ısırma sonucu doktora gidilmesi gerekir, kırkayağın derisi antibiyotik etkilidir, dokunulduğu zaman tahrişe neden olur. Herhangi kötü bir durum gerçekleşmeden sağlık kuruluşuna başvurun.
6- Kırkayak ile mücadelede hangi ilaçlar ve hangi yöntemler kullanılır?
Kırkayak mücadelesinde kullanılan ilaçlar ziraat mühendisleri tarafından hazırlanmalı, kırkayağın bulunduğu alana yeterli miktarlarda uygulanmalıdır. Kırkayak ilaçlaması su bazlı hazırlanan kokulu sıvı ilaçlarla olmalıdır. İlaçlamadan etkili sonuç alınabilmesi için sıvı ilaç kullanılması uyun olur.
Bir önceki yazımız olan Karınca başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
