Fare omurgalı hayvanlar sınıfından olup, kemirgen bir canlıdır. Gen yapıları insan yapısına benzayan fareler, bu nedenle labaratuar ortamında deney hayvanı olarak kullanılır. Farelerin 4 ayaklı canlılar olup, bu ayak uclarında çok güçlü tırnakları vardır. Memeli hayvanlar olan fareler, doğurarak ürerler. Dünya üzerinde çok hızlı üreyen ve çok sayıda çoğalan canlılar arasında olan fareler, çok sık çiftleşirler ve her çiftleşmelerinde 10-12 yavru yaparlar. Fareler yaşam alanlarına göre farklı isimler alırlar ve beslenmelerini yaşam alanlarına göre sağlarlar. Örnek vermek gerekirse tarla faresi, tarla ve ekili alanlarda bulunan ürünler ile beslenirken, fındık faresi ev ve işyerlerinde bulunan her türlü gıda ürünleri ile beslenir. Fare en çok lağımlarda, bodrum katlarında, çatlarda, bahçe ve tarlalarda, eski ve terk edilmiş binalarda yaşar. Fakat dış ortamlarda beslenme imkanı sağlayamaz ise, insanların yaşam alanlarına yönelir. Yani akla gelen her kısımda fareler yaşar. Fareler beslenmelerinde hem otçuldurlar hem de etçildirler. Özelikle fareler bitkilerde bitkilerin taze aksanlarını tohumlarını yerler ve köklerini kemirirler.
Fareler yalnız yaşamayı sevmeyen haşere türleridir. Genelde topluluk halinde yaşarlar. Fare topluluğu sürü halinde ekinlere saldırıda bulunmuşluğu olmuştur bu durumda fareler çiftçiler için büyük zarar kaynağı demektir. Yine beslenmelerinde insanların yediği her türlü yiyeceği tüketirler (ekmek, pişmiş yemek, meyve, sebze, et, ceviz, fındık gibi) ayrıca fareler beslenirken yakaladıkları yerdeki böcekleri de yiyerek beslenir. Farelerin güçlü bir çene yapısı mevcut farelerin dişleri çok sağlamdır ve sürekli büyür. Fareler sert yüzeyleri dişleri ile kemirdiği için sürekli dişleri aşınır. Bunun yerine dişler sürekli kendini yeniler. Farelerin bu şekilde sert bir mermeri delmesi, toprağa yuva yapmak için kuyu kazması ve fareler binanın betonunu delerek evimize gelmesi güçlü dişleri sayesinde olur.
Evimizde gördüğümüz fareler genellikle fındık faresi olarak bilinir. Bunlar sadece mikrop taşıyarak insana zarar verir bunlara halk arasında sıçanda denilir birde lağım faresi dediğimiz farelerin farklı türleri bulunur ve farklı isimde anılırlar. Bunlara keme de denir. Bunlar insana mikrop bulaştırsa da direk etkileri en tehlikelidir. Farelerin tükürük bezlerindeki ezimler toksik etki yaparlar bu enzimler sayesinde insanın kulak memesi, burun kıkırdağı veya herhangi bir yerini kemirdiklerinde sanki o kısma narkoz verilmiş gibi olur fareler bu sayede biz hissetmeden bir güzel karnını doyururlar.
Fare Çeşitleri, Fare Türleri
Fındık Faresi: Bunlar genellikle evlere dalıp bizimle birlikte yaşayan insanların besinlerine ortak olan haşere türüdür. Fındık faresi ile mücadele yılardan beri farklı şekilde yapılmaktadır kimi zaman evlerde fare düşmanı olarak bilinen evcil kedi beslenir kimi zaman fare ile mücadelede tuzaklar ve kapanlar kullanılmış. Ama şimdi en etkili çözüm ilaçlama yöntemidir.
Tarla Faresi: Halk arasında gelincik olarak bilinen bir fare türüdür ekinlere zarar vermesi çiftçilere büyük kayıptır.
Kör Fare: Bu fareler özelikle yumru gövdeli bitkilerin ekili tarlalarda çok görülür bunların gözleri deri altına çekilerek körelme noktasına gelmiş durumdadır. Bu fareler tarlalardaki ekilen bitki kökleri tüketirler bu fareler gece aktiftirler. Tarla fareleri ile mücadele yetkili ilaçlama firmaları tarafından yapılsa etkili sonuç alınır.
Kanguru Faresi: Bu çeşidi evlerde görülmeyen ancak bağ bahçe gibi yerlerde yaşarlar. Bunlar görünüş olarak kanguruya benzerler ön ayakları kısa arka ayakları uzun olan bu fareler kanguru gibi zıplayarak hareket eder o yüzden bu ismi alırlar. Kuyruğu çok uzun kulakları kepçe şeklindedir.
Lağım (Keme) Faresi: Bu çeşit fareler özelikle pis lağım sularında yaşarlar. Beslenmesini burada yaparlar lağım fareleri aç kaldıklarında evlerimize kadar gelebilirler. Çok tehlikeli bir fare türüdür. Lağım fareleri insanlar fark etmediği zaman insan vücudunu kemirebilir. Diğer fare türleri aşağıdaki gibidir.
Yeleli fare
Hasat faresi
Orman faresi
Pamuk faresi
Keseli fare
Çekirge faresi
Huş faresi vb.. gibi fare çeşitleri mevcuttur.
Farelerin Üremesi
Farelerde üreme türlerine göre değişir. Ev ısıtılan ortamlarda farelerin üremesi mevsime bağlı olmamakla beraber fareler her mevsim ürer. Fare yavruları çok çabuk gelişir yaklaşık olarak 2- 3 ay da erginliğe ulaşıp ergin bir fare haline gelir. Fareler her yavrulama da yaklaşık olarak10-12 yavru doğururlar.
Fareler ile mücadele
Fare ile mücadelede yıllardan beri farklı yöntemler kullanılmıştır. Bilinen en eski yöntem evlerde fare yakalamak için kedi beslemek. Kediler hareket eden fareleri yakalayıp yok ederler. Yani yakaladığı fareyi boğup öldürür. Fareleri yakalamak için bir başka yöntem ise kapanlar kullanmaktır. Bu kapanlar basit şeklindedir. Bu yöntem Sadece kısa süreli geçici bir çözümdür. Fare ile mücadelede dikkat edilmesi gereken konular mevcuttur. Fare ile mücadele de en etkili mücadele, ilaçlama firmaları tarafından yapılan ilaçlamadır. Fare ilaçlama Sağlık Bakanlığı onaylı olmalı, ilaçlama firması yasal olmalı, yani korsan çalışan firmalara ilaçlama yaptırmamalı. Fare ilaçlaması periyodik yapılmalı çünkü fareler ilaçlama sonra ölürler fakat ortamında fareler öldükten sonra beli bir zaman sonra tekrar çıkabilmektedirler. Büyük iş merkezi ve fabrikalarda fareler ile mücadelede fare istasyonları kullanılarak daha kalıcı çözüme gidilir. Ama bu işlemler mutlaka fare haşeresi ile mücadele eden ilaçlama firmaları tarafından yapılmalı.
Fare ile ilgili aklımıza gelen sorular ?
Fare, insanı ısırır mı?
Fare, her türlü şeyi kemirir ve yer. Fareler insan gördüklerinde kaçarlar, bazı lağım fareleri akşam olduğunda bulunduğu yerden çıkar ve insanları kemirebilir. Fare ağzından salgıladığı özel bir salgı ile insanların dokularını uyuşturur, insanlar fare tarafından ısırıldığını anlamaz.
Fare, neyle beslenir?
Fare, otçul ve etçil beslenme sağlar. Farenin dişleri, çok güçlüdür. Kemirme özelliğine sahip dişler yıpransa bile sürekli kendisini yeniler. Fare, haşere türleri, yumurta, yengeç, balık, tahıl ürünleri gibi besinlerle beslenir. Keme(lağım)faresi türü, gece olduğu yerden çıkarak, insanları kemirir.
Fare hastalık bulaştırır mı?
Farelerden insana bulaşan haslıkların başı da;
Tifüs hastalığı: Bu hastalık farenin ya yediği yemeklerden ya da ısırması yöntemi ile olur.
Farelerden insana geçen diğer önemli bir hastalık ise vebadır.
Veba hastalığı: Veba bir zamanlar birçok insanın ölmesine sebep olan yüksek ateşli bir hastalıktır günümüzde hale veba virüsüne bir çözüm bulunmamıştır.
Listeriosis: İnsanda büyük etki yapan bir hastalıktır. Genellikle farelerden insana geçen bu hastalıkta yüksek ateş ve ülserler görülür bu hastalık insanlarda bulaşıcıdır.
Lyme: Deride tahribatlar yapar lezyonlu bölgeler deri üzerinde görülür. İnsan eklemlerinde ciddi sıkıntılar yaşatır. Farelerden insana geçen önemli bir hastalıktır.
Grip: farelerden insana geçen hastalıklardan biride griptir, bu hastalıkta baş ağrısı, öksürük, ateş, nezle, burun akıntısı, gibi belirtileri görülür.
Verem: verem hastalığı taşıyıcı olarak fareler büyük rol oynar ve tedavisi çok güç olup hata çaresi bulunamayan hastalıklardan biridir.
Fare ısırığı hastalığı vb.. bir çok hastalık insanlara fareler tarafından bulaştırılır.
Fare nerede yaşar?
Fareler her yerde yaşar. Fare yaşadığı alana bağlı olarak farklı isimler alır. Fare tarlada, evde, lağımda, çatıda, tahıllar arasında yaşayan birçok fare türü bulunur. Yaz mevsiminde dış ortamlarda çok bulunan fare kış geldiğinde sığınmak, yuva yapmak yiyecek bulmak amacı ile ev içlerine bina bodrum ve çatılarına gelir.
Fare nasıl üreme yapar?
Fare, üremesini doğurma yöntemi ile yapar. Çok doğurgan yapılı fare hayvanı, senede 4-5 defa yavrulama yapar, her yavrulamasında 7-8 adet yavrular. Doğumdan 1-2 gün sonra hemen çiftleşme yapar ve hamile gezerler.
Fare nasıl ilaçlanır?
Farelerden kurtulmak için kesinlikle ilaçlama yapılması gerekir. Fare ilaçlamasında kullanılan ilaçlar, özel hazırlanmış ilaçlar olmalı. Fare ilaçlaması yapan insanlar ilaçlama konusunda eğitim almış, kişiler olmalıdır. İlaçlar farenin gezeceği her yere konur, fare bu ilaçları yer çok susar, su içen fare hemen ölür.
Fare istasyonu nedir?
Fareler çok hızlı üreme yapar, çabuk çoğalır. Ev içlerine fare istasyonu kurulması gerekmez, alışveriş merkezi, market, depo gibi büyük yerlerde istasyon kurulur. Fare istasyonun amacı, istasyon içine konulan zehrin dış etkenlerden(yağmur, su, insan) zarar görmesini engellemektir.
Fare ile mücadele nasıl olur?
Farelerle mücadele etmek zor bir işlemdir. Fare mücadelesi yapmak uzmanlık ister. Dışarıdan alıp uygulayacağınız ilaçlar yeterli olmaz, fare bu ilaçlara bağışıklık kazanır, ölmesi güçleşir. Fare, mücadelesi yapmak, ilaçlama firmasının işidir.
Evdeki fareden nasıl kurtulurum?
Evde fare varsa, kurtulmak için bizi aramanız yeterli. Fareyi yakalamak güçtür, hastalık yayan fare, insanlara tiksinti verir. Özel geliştirilmiş fare ilaçlarımızla sizleri fareden en kısa sürede kurtarmak bizim işimiz. Çok hızlı üreyen fare hayvanını tuzaklarla yakalamak uzun zaman alır.
Bir önceki yazımız olan HAŞERE BİLGİLERİ başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
